O υποθυρεοειδισμός είναι μια συχνή ενδοκρινολογική διαταραχή κατά την οποία ο θυρεοειδής αδένας δεν παράγει τις ορμόνες του σε επαρκή για τον οργανισμό επίπεδα . Ένα παιδί ή έφηβος με υπολειτουργία του θυρεοειδούς μπορεί να εμφανίσει  μια σειρά από κλινικά συμπτώματα όπως κόπωση, αύξηση του σωματικού βάρους, δυσκοιλιότητα, διαταραχές της εμμήνου ρύσεως και καθυστέρηση της ανάπτυξης.

Ο θυρεοειδής αδένας είναι ένας μικρός, σε σχήμα πεταλούδας αδένας στο πρόσθιο τμήμα του λαιμού, ακριβώς κάτω από το θυρεοειδή χόνδρο του λάρυγγα (μήλο του Αδάμ). Ετυμολογικά η λέξη θυρεοειδής προέρχεται από το ότι μοιάζει με θυρεό – τα παλιά οικόσημα των ευγενών.

Η ποσότητα των ορμονών που συνθέτει και εκκρίνει ο θυρεοειδής ρυθμίζεται από τον υποθάλαμο και έναν άλλο σπουδαίο ενδοκρινή αδένα την υπόφυση που βρίσκεται στη βάση του εγκεφάλου. Ο υποθάλαμος με την TRH και υπόφυση με μια ορμόνη που λέγεται θυρεοτρόπος (TSH) ρυθμίζει τη λειτουργία του θυρεοειδή με ένα σύνθετο μηχανισμό. Ορμόνες που παράγονται από το θυρεοειδή, με κύριες τις θυροξίνη  (T4) και τριιωδοθυρονίνη (T3) επηρεάζουν όλες τις πτυχές της υγείας ενός παιδιού, συμπεριλαμβανομένων του καρδιακού ρυθμού, του μεταβολισμού και τόσο της σκελετικής όσο και της εγκεφαλικής ανάπτυξης .

Ο υποθυρεοειδισμός είναι μία ασθένεια πλήρως θεραπεύσιμη με τη σωστή φαρμακευτική αγωγή και παρακολούθηση.

Ποιά είναι τα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού

Τα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού παρουσιάζονται συνήθως σταδιακά και μπορεί να μοιάζουν με αυτά άλλων ιατρικών προβλημάτων. Πολλά συμπτώματα είναι μη ειδικά και είναι πιθανό να αγνοηθούν. Εξαιτίας αυτού, η κατάσταση μπορεί να παραμείνει απαρατήρητη για χρόνια.

Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Βραδύτερη αντίδραση σε ερεθίσματα (ένα σημαντικό ζήτημα για τους οδηγούς)
• Αύξηση βάρους
• Αραιά και ξηρά μαλλιά
• Ξηρό δέρμα
• Δυσανεξία στο κρύο
• Κράμπες στους μύες
• Διαταραχές της εμμήνου ρύσεως

Ποιά είναι τα αίτια του υποθυρεοειδισμού

Ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να είναι συγγενής (δηλαδή ένα παιδί να γεννήθηκε με αυτό) ή επίκτητος καθώς το παιδί μεγαλώνει. Η γενετική προδιάθεση παίζει  ρόλο και κάποια παιδιά κληρονομούν τη διαταραχή από τους γονείς τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η αιτία του υποθυρεοειδισμού είναι άγνωστη.Η συχνότερη αιτία εμφάνισης υποθυρεοειδισμού στον υπό ανάπτυξη κόσμο είναι η έλλειψη ιωδίου ενώ στον αναπτυγμένο κόσμο είναι η θυρεοειδίτιδα Hashimoto.

Ποιοί είναι οι τύπου του υποθυρεοειδισμού

Συγκεκριμένα, διαφορετικοί τύποι υποθυρεοειδισμού, όπως:

Συγγενής υποθυρεοειδισμός

Ο συγγενής υποθυρεοειδισμός  εμφανίζεται όταν ο θυρεοειδής αδένας δεν αναπτύσσεται φυσιολογικά ή υπολειτουργεί πριν από τη γέννηση. Είναι ένα πολύ κοινό πρόβλημα, που επηρεάζει περίπου 1 σε κάθε 2.500 έως 3.000 μωρά. Η πιο κοινή αιτία συγγενούς υποθυρεοειδισμού είναι ότι ο θυρεοειδής αδένας δεν έχει κινηθεί στη σωστή θέση στο κάτω τρίτο του λαιμού κατά τη διάρκεια της προγεννητικής ανάπτυξης.

Στην Ελλάδα, ο έλεγχος του υποθυρεοειδισμού έχει ενταχθεί στον προληπτικό ελέγχο όλων των νεογνών μετά τη γέννηση.

Αρκετοί παράγοντες συμπεριλαμβάνοντας το οικογενειακό σας ιστορικό, την κλινική εξέταση , το βαθμό του υποθυρεοειδισμού κατά τη διάγνωση, καθώς και την πορεία της θεραπείας κατά τη διάρκεια των πρώτων δύο- τριών ετών  ζωής, θα βοηθήσουυν να καθοριστεί εάν η αιτία είναι κληρονομική  και αν είναι απαραίτητη η δια βίου θεραπεία.

Αυτοάνοσος υποθυρεοειδισμός: χρόνια λεμφοκυτταρική θυρεοειδίτιδα

Ο επίκτητος υποθυρεοειδισμός συχνότερα προκαλείται από μια αυτοάνοση διαταραχή που ονομάζεται χρόνια λεμφοκυτταρική θυρεοειδίτιδα . Σε αυτή τη διαταραχή το ανοσοποιητικό συστήμα του παιδιού σας επιτίθεται στο θυρεοειδή αδένα, με αποτέλεσμα την υπολειτουργία του. Η διαταραχή αυτή περιγράφηκε αρχικά από τον Ιάπωνα γιατρό Χακάρου Hashimoto και έτσι συχνά αναφέρεται με το όνομά του: θυρεοειδίτιδα Hashimoto.

Η χρόνια λεμφοκυτταρική θυρεοειδίτιδα είναι πιο συχνή στα κορίτσια από ό, τι στα αγόρια και στους εφήβους σε σχέση με τα προ-εφηβικά παιδιά . Ασθενείς με άλλες μορφές αυτοάνοσης νόσου, συνηθέστερα σακχαρώδη διαβήτη εξαρτώμενου από ινσουλίνη, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης χρόνιας λεμφοκυτταρικής θυρεοειδίτιδας. Συνολικά, περίπου το 20 με 30 % ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη θα αναπτύξουν χρόνια λεμφοκυτταρική θυρεοειδίτιδα..

Ιατρογενής υποθυρεοειδισμός

Ο ιατρογενής υποθυρεοειδισμός είναι ένας τύπος υποθυρεοειδισμού που εμφανίζεται σε παιδιά που έχουν υποστεί θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο  ή ο αδένας τους έχει αφαιρεθεί χειρουργικά. Με την αφαίρεση ή θεραπεία ραδιενεργού ιωδίου του θυρεοειδούς αδένα, το σώμα δεν παράγει πλέον τις θυρεοειδικές ορμονές και οδηγεί σε ιατρογενή υποθυρεοειδισμό.

Υποθυρεοειδισμός και εγκυμοσύνη

Κατά τη διάρκεια των πρώτων μηνών της εγκυμοσύνης, το έμβρυο στηρίζεται στη μητέρα για την παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών. Η θυρεοειδική ορμόνη παίζει καθοριστικό ρόλο στην φυσιολογική ανάπτυξη του εγκεφάλου. O υποθυρεοειδισμός της μητέρας μπορεί να προκαλέσει μη αναστρέψιμες βλάβες στο έμβρυο. Πιο συγκεκριμένα ερευνητικές μελέτες  διαπίστωσαν ότι τα παιδιά που γεννήθηκαν από μητέρες με υποθυρεοειδισμό χωρίς θεραπεία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είχαν χαμηλότερο δείκτη νοημοσύνης και διαταραχή της ψυχοκινητικής (νοητικής και κινητικής) τους ανάπτυξης. Να τονιστεί ότι εάν ελέγχονται κατάλληλα, και ρυθμίζονται με τη συχνά απαιτούμενη αύξηση της δοσολογίας των θυρεοειδικών ορμονών σε συνδυασμό με τη σωστή παρακολούθηση από τον ειδικό, του νεογνού τους πρώτους μήνες ζωής, οι γυναίκες με υποθυρεοειδισμό κατά την εγκυμοσύνη μπορούν να έχουν υγιή και ανεπηρέαστα μωρά.

Οι τρέχουσες συστάσεις περιλαμβάνουν απαραίτητα ερωτηματολόγιο σχετικά με το θυρεοειδή σε όλες τις μέλλουσες μητέρες κατά την αρχική επίσκεψη του προγεννητικού ελέγχου.

Πώς γίνεται η διάγνωση του υπoθυρεοειδισμού

Αρχικά γίνεται κλινική εξέταση, λήψη οικογενειακού και ατομικού ιστορικού. Η διάγνωση συνήθως περιλαμβάνει:

• Έλεγχο των θυρεοειδικών ορμονών (TSH, FT4, T4, T3)
• Έλεγχο των ειδικών αντισωμάτων του θυρεοειδούς (TG- θυρεοσφαιρίνης , TPO- θυρεοειδικής υπεροξειδάσης)
• Υπερηχογράφημα του θυρεοειδούς αδένα για να καθοριστεί η θέση, η μορφολογία του αδένα καθώς και πιθανοί θυρεοειδικοί όζο

Ποια είναι η θεραπεία του υποθυρεοειδισμού

Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να αντιμετωπιστεί με από του στόματος αγωγή ορμονικής υποκατάστασης με λεβοθυροξίνη. Η λεβοθυροξίνη είναι χημικά όμοια με τη θυροξίνη (Τ4) η οποία παράγεται φυσικά στο σώμα μας, και επαναφέρει τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών του παιδιού σε φυσιολογικά επίπεδα όσο λαμβάνεται όπως προβλέπεται. Η φαρμακευτική αγωγή με λεβοθυροξίνη μπορεί να χορηγηθεί σε ασθενείς όλων των ηλικιών, από νεογέννητα εώς και ενήλικες.

Θα πρέπει να αποφύγουμε να δώσουμε την φαρμακευτική αγωγή την ταυτόχρονα με  την πρόσληψη σιδήρου ή ασβεστίου.

Η πλειοψηφία των παιδιών με υποθυρεοειδισμό - που λαμβάνουν συστηματικά τη φαρμακευτική τους αγωγή - μπορεί να επιτύχει φυσιολογική αύξηση και ανάπτυξη. Η δοσολογία της αγωγής προσρμόζεται με βάση το  βάρος και την ηλικία, επισημαίνοντας τη μεγάλη σημασία σωστά καθοδηγούμενων εργαστηριακών ελέγχων.